Na de bevalling roept de kersverse moeder vaak dat ze dit nooit, nooit, maar dan ook nooit meer wil! Toch is de pijn snel vergeten als haar kroost vredig in haar armen ligt. Bij de geboorte wordt (bijna) iedereen voorzien van een roze bril. Dat is maar goed ook, want die bril helpt om ons zakelijke en privéleven weer op te pakken na ellende, zoals de MH17, een teflon-shake of erfbelasting. De menselijke veerkracht en onze kracht om te ‘vergeten’ is een krachtig overlevingsmechanisme.
In ons vakgebied heeft de roze bril wel wat bijwerkingen. We leiden allereerst collectief aan zelfoverschatting als het gaat om risico’s. Vraag in een willekeurige groep mensen wie zichzelf een betere autorijder vindt dan de gemiddelde en méér dan de helft van de aanwezigen steekt zijn hand op. Statistisch gezien kan dat natuurlijk niet. We ervaren onze eigen vaardigheden toch rozekleuriger dan de werkelijkheid. Met als gevolg dat we ons superieur voelen en meer risico’s nemen. We zijn beter dan de rest en mogen dus ook meer in het verkeer en op andere vlakken. De bril is helaas niet altijd op de juiste sterkte.
Het roze versterkt de uitdaging om voldoende aandacht te krijgen voor risico’s en het wel of niet verzekeren ervan. In de praktijk blijken we namelijk bijster slecht in staat om risico’s goed te kunnen inschatten, laat staan te rangschikken. Dit gebeurt voor een groot gedeelte op basis van wat men zelf of in de directe omgeving heeft meegemaakt. Miljoenen vluchtelingen zwerven momenteel te voet op Middeleeuwse wijze door Europa. Toch vond voetbaltrainer Jurgen Streppel van Willem II de onzekerheid over dreigende degradatie uit de Eredivisie voor zijn spelers ‘onmenselijk’.
Overigens kennen we al vanaf de geboorte de uitdaging om risico’s in te schatten. Kinderen zien namelijk helemaal geen gevaar; de roze bril op zijn sterkst. Ondanks het vele waarschuwen is helaas niets zo effectief als ‘de vingers branden’. Het blijkt echter geen garantie voor de welbekende ezel en zijn steen, maar we moeten nu eenmaal vallen om goed te leren lopen. Ook als het gaat om zakelijk risicomanagement. Samengevat: ‘Ik heb nog nooit brandschade gehad, dus ik hoef geen brandverzekering. Toch?’
Verdiep je je verder in alle denkfouten die we als mens maken en je realiseert jezelf dat de wens om ouder en volwassen te worden ook zijn keerzijde heeft. ‘Wol is gemaakt van schaap’, concludeerde een van onze kinderen pas. Geen breinaald tussen te krijgen. Vorig jaar waren wolken volgens hem nog gemaakt van wol dus er is nog hoop voor de kleine man. Door zijn bril heen zijn gelukkig alle wolken nog roze en die zijn de leukste!
De Schouten Toren is op de meeste dagen omringd door wolken en met een beetje geluk kunnen we her en der vast wel een schaap spotten. Kortom, dé plek om over de denkfouten te praten die met uw verzekerbare risico’s te maken hebben. Zetten we wel eerst even onze roze bril af.
Column in Friends in Business. Bekijk deze en alle andere columns van Wilco de Haan in het Rotterdamse zakenmagazine.
Publicatiedatum: 23 juni 2016